Bún ốc là một trong những món ăn đặc trưng của ẩm thực Hà Nội. Món này có nguồn gốc từ nông thôn, được làm từ những con ốc nhỏ xinh, luộc chín rồi lấy thịt ra để làm nhân cho bát bún. Nước dùng được ninh từ xương heo và cà chua, có vị chua thanh, ngọt tự nhiên.
Món bún này được ăn kèm với rau sống và mắm tôm, tạo nên một hương vị đậm đà, hấp dẫn. Bạn có thể tự làm bún ốc tại nhà theo cách sau đây của Làng Bún.
Giới thiệu món bún ốc
Bún ốc là gì? Đây là một món ăn truyền thống của Hà Nội, có nguồn gốc từ nông thôn. Món bún này được làm từ những con ốc nhỏ xinh, luộc chín rồi lấy thịt ra để làm nhân cho bát bún. Nước dùng được ninh từ xương heo và cà chua, có vị chua thanh, ngọt tự nhiên. Bún được ăn kèm với rau sống và mắm tôm, tạo nên một hương vị đậm đà, hấp dẫn.
Theo một số nguồn tin, bún ốc xuất hiện từ thế kỷ XVIII, khi Hà Nội còn là Thăng Long. Người dân nông thôn thường sử dụng những con ốc sống trong ao hồ để làm thức ăn. Họ luộc ốc rồi lấy thịt ra để làm nhân cho bát bún. Nước luộc ốc được pha với nước cà chua và gia vị để tạo ra nước dùng chua ngọt. Bún được bán rong trên các con phố của Thăng Long, thu hút nhiều người mua.
Đây không chỉ là một món ăn ngon, mà còn là một phần của văn hóa và tâm hồn của người Hà Nội. Món bún này mang đến cho người ăn cảm giác thanh mát, nhẹ nhàng và dễ chịu. Nó cũng là một món ăn gắn liền với ký ức tuổi thơ của nhiều người Hà Nội, khi họ được cha mẹ dẫn đi ăn bún ốc vào những buổi sáng cuối tuần hay những dịp lễ tết. Và đây cũng là một biểu tượng của sự giản dị, thanh lịch và tinh tế của người Hà Nội.
Nguyên liệu cần chuẩn bị
Để làm được một bát bún ốc ngon và đủ cho khoảng 4-5 người ăn, bạn cần chuẩn bị những nguyên liệu sau:
- Bún rối: 1kg. Bạn có thể mua loại bún rối sẵn hoặc tự làm từ gạo tẻ. Bún rối có kích thước nhỏ hơn loại bún thông thường và có độ dai vừa phải.
- Ốc nhồi: 1kg. Đây là loại ốc có vỏ màu trắng, hình dạng tròn và có nhiều thịt. Bạn nên chọn những con ốc tươi sống, không bị rách vỏ hoặc bị hôi.
- Cà chua: 5-6 quả. Cà chua là nguyên liệu quan trọng để tạo ra màu sắc và vị chua cho nước dùng. Bạn nên chọn những quả cà chua chín mọng, đỏ tươi và không bị hư hỏng.
- Chuối xanh: 2 quả. Chuối xanh là một loại rau ăn kèm với bún, giúp tăng thêm độ giòn và ngon miệng cho món ăn. Bạn nên chọn những quả chuối xanh cứng cáp, không bị thâm hay nứt vỏ.
- Đậu phụ: 2 miếng. Đậu phụ là một loại thực phẩm giàu đạm, có tác dụng bổ sung dinh dưỡng và làm đậm đà hơn cho nước dùng. Bạn nên chọn những miếng đậu phụ tươi, không bị hôi hay sờn.
- Xương heo: 1kg. Xương heo là nguyên liệu chính để ninh nước dùng ngọt tự nhiên cho bún. Bạn nên chọn những khúc xương heo có nhiều thịt và mỡ, không bị tanh hay ôi.
- Sả: 3 cây. Sả là một loại gia vị có mùi thơm đặc trưng, giúp khử mùi tanh của ốc và xương heo, cũng như tăng thêm hương vị cho nước dùng. Bạn nên chọn những cây sả tươi, không bị khô hay héo.
- Gừng: 1 củ. Gừng cũng có tác dụng khử mùi tanh và tạo nên hương vị cay nồng cho bún ốc. Bạn nên chọn những củ gừng to, săn chắc và không bị mốc.
- Lá chanh hoặc lá bưởi: vài lá. Lá chanh hoặc lá bưởi là một loại gia vị có mùi thơm nhẹ nhàng, giúp làm dịu vị chua của cà chua và tăng thêm sự thanh mát cho bún. Bạn nên chọn những lá tươi, xanh và không bị rách.
- Hành khô: 10 củ. Hành khô được phi thơm và giòn để rắc lên trên bát bún ốc, giúp tăng thêm hương vị và độ bắt mắt cho món ăn. Bạn nên chọn những củ hành khô to, tròn và không bị sâu.
- Nghệ tươi hoặc bột nghệ: 1 muỗng cà phê. Nghệ được dùng để ướp đậu phụ trước khi chiên, giúp đậu phụ có màu vàng đẹp mắt và có vị ngọt thanh. Bạn có thể dùng nghệ tươi hoặc bột nghệ tuỳ theo sở thích.
- Dầu ăn, muối, đường, dấm, mắm tôm. Đây là những gia vị cơ bản để nêm nếm cho bún ốc. Bạn có thể điều chỉnh lượng gia vị theo khẩu vị của mình.
- Rau sống: rau muống, rau xà lách, diếp xoăn, húng quế, húng chó, hoa chuối, giá đỗ… Đây là những loại rau ăn kèm với bún ốc, giúp tăng thêm sự tươi ngon và giảm cảm giác ngấy của món ăn. Bạn nên chọn những loại rau tươi, xanh và không bị ốm.
- Ớt, chanh, sa tế. Đây là những gia vị để bạn tùy ý thêm vào bát bún ốc theo khẩu vị của mình. Bạn có thể dùng ớt tươi hoặc ớt bột, chanh tươi hoặc chanh muối, sa tế đỏ hoặc sa tế xanh.
Các bước nấu bún ốc
Sau khi đã chuẩn bị đầy đủ nguyên liệu, bạn có thể bắt đầu vào bếp và làm theo các bước sau để có được một bát bún ốc ngon như ngoài hàng.
Bước 1: Sơ chế ốc
- Rửa ốc qua nước muối loãng để loại bỏ bùn đất bên ngoài, sau đó ngâm ốc trong nước vo gạo và ớt tươi thái lát khoảng 2-3 tiếng để ốc nhả hết nhớt và cặn bẩn.
- Rửa lại ốc sạch, cho vào nồi cùng với sả đập dập, gừng thái lát và lá chanh hoặc lá bưởi. Đổ nước ngập mặt ốc rồi đun sôi. Khi nước sôi, luộc ốc thêm khoảng 7 phút cho chín tới.
- Vớt ốc ra để nguội, lọc lấy nước luộc ốc để dành. Dùng tăm nhọn lấy thịt ốc ra khỏi vỏ, bỏ phần thân dưới của ốc vì có nhiều cặn và ốc con. Sau đó bóp ốc với muối và dấm rồi rửa lại cho sạch.
Đây là bước quan trọng để làm cho món bún ốc có được hương vị ngon và sạch sẽ. Bạn cần phải chọn những con ốc tươi sống và sơ chế kỹ lưỡng để loại bỏ hết nhớt và cặn bẩn trong ốc. Nếu bạn không có thời gian ngâm ốc trong nước vo gạo, bạn có thể cho ít muối vào nồi luộc ốc để kích thích chúng nhả nhớt nhanh hơn.
Bước 2: Ninh nước dùng
- Xương heo rửa qua nước muối loãng và nướng qua cho chảy hết máu tanh trong tủy xương. Sau đó rửa lại sạch các cặn đen bám bên ngoài.
- Cho xương heo vào nồi cùng với sả và gừng, đổ nước ngập xương rồi ninh nhỏ lửa khoảng 6-8 tiếng để lấy nước dùng ngọt. Trong quá trình ninh, vớt bọt và mút trắng để nước dùng trong.
- Nêm nếm nước dùng với muối, đường cho vừa miệng.
Đây là bước tạo ra nền tảng cho món bún ốc này. Nước dùng phải được ninh từ xương heo tươi và có độ ngọt tự nhiên. Bạn không nên dùng nước dùng hộp hay bột nêm vì sẽ làm mất đi hương vị đặc trưng của món ăn. Bạn cũng nên ninh nước dùng trong thời gian dài để lấy hết tinh chất từ xương heo và gia vị.
Bước 3: Làm hành khô
- Hành khô bóc vỏ, thái lát mỏng. Cho dầu ăn vào chảo, phi hành khô cho thơm và giòn. Vớt ra để ráo dầu.
Đây là bước tạo ra một loại topping ngon và đẹp mắt cho bún ốc. Hành khô được phi thơm và giòn sẽ tăng thêm hương vị và độ bắt mắt cho món ăn. Bạn nên phi hành khô ở lửa vừa và không để quá lâu để tránh bị cháy hoặc khét. Bạn cũng nên để hành khô ráo dầu trước khi rắc lên bát bún để tránh làm loãng nước dùng.
Bước 4: Rán đậu
- Nghệ tươi gọt vỏ, băm nhỏ và cho vào chảo dầu vừa phi hành. Đậu phụ thái miếng vừa ăn rồi cho vào chảo chiên vàng hai mặt. Vớt ra để ráo dầu.
Đây là bước tạo ra một loại nhân ngon và bổ dưỡng cho bún. Đậu phụ được ướp với nghệ sẽ có màu vàng đẹp mắt và có vị ngọt thanh. Bạn nên chiên đậu phụ ở lửa vừa và không để quá lâu để tránh bị khô hoặc cháy. Bạn cũng nên để đậu phụ ráo dầu trước khi cho vào nồi nước dùng để tránh làm loãng nước dùng.
Bước 5: Xào cà chua
- Cà chua rửa sạch, cắt đôi hoặc bốn tùy kích cỡ. Cho vào chảo cùng với ít dầu ăn và đường. Xào cho cà chua mềm và nát.
Đây là bước tạo ra một loại nước sốt chua ngọt cho món ăn này. Cà chua được xào sẽ có màu sắc và vị chua hấp dẫn. Bạn nên xào cà chua ở lửa vừa và không để quá lâu để tránh bị khét hoặc khô. Bạn cũng nên thêm ít đường để làm giảm độ chua của cà chua và tăng thêm độ ngọt cho nước sốt.
Bước 6: Luộc chuối xanh
- Chuối xanh gọt vỏ, thái khúc vừa ăn. Cho vào nồi cùng với ít muối và đường. Luộc cho chuối mềm nhưng không bở.
Đây là bước tạo ra một loại rau ăn kèm giòn ngon cho bún ốc. Chuối xanh được luộc sẽ có độ giòn và ngon miệng. Bạn nên luộc chuối xanh ở lửa nhỏ và không để quá lâu để tránh bị nát hoặc nhão. Bạn cũng nên thêm ít muối và đường để làm tăng thêm hương vị cho chuối xanh.
Bước 7: Hoàn thành
- Cho nước luộc ốc vào nồi nước dùng đã ninh xong. Đun sôi rồi cho cà chua xào vào. Nêm lại gia vị cho vừa miệng.
- Cho bún rối vào rổ ráo qua nước sôi để làm nóng bún.
- Xếp bún vào bát, rắc hành khô lên trên. Cho ốc, đậu và chuối xanh vào nồi nước dùng, đun sôi rồi múc ra bát bún. Thêm ít rau sống và mắm tôm theo sở thích.
- Thưởng thức bún ốc nóng hổi, chua chua ngọt ngọt, thơm mùi sả gừng và lá chanh. Bạn sẽ cảm nhận được hương vị đặc trưng của món ăn Hà Nội này.
Đây là bước cuối cùng để hoàn thành món bún ốc ngon như ngoài hàng. Bạn chỉ cần đun sôi lại nước dùng, làm nóng bún và múc ra bát. Bạn có thể tự điều chỉnh lượng rau sống và mắm tôm theo khẩu vị của mình. Bạn cũng có thể thêm ớt, chanh, sa tế để tăng thêm độ cay, chua, nồng cho món ăn.
Vậy là chỉ với vài bước đơn giản, bạn đã hoàn toàn có thể nấu một nồi bún ốc ngon tuyệt vời cho gia đình của mình, còn chần chừ gì nữa? Thử ngay nào!